2017

Tentoonstelling Selfie Automaton

In 2017 was Museum Speelklok de trotse vertoner van de Roemeense tentoonstelling Selfie Automaton. De tentoonstelling bestond uit 42 mechanisch aangedreven mens- en dierfiguren. Deze waren in verschillende scenes opgesteld en daagden de bezoeker uit om hen in beweging te brengen. Een visueel spektakel waarin het oude ambacht van het poppenspel gecombineerd wordt met kunst en mechaniek. Met als onderliggende vraag: wie bespeelt wie?

Verbinding museumcollectie en Selfie Automaton

Een team van architecten en kunstenaars uit Roemenië en Griekenland maakten deze interactieve tentoonstelling voor het Roemeense Paviljoen van de Biënnale in Venetië 2016. Er is een duidelijke verbinding tussen de collectie van Museum Speelklok en de automaten van Selfie Automaton. De poppen worden op dezelfde mechanische manier in beweging gezet maar werpen tegelijkertijd een nieuw licht op de museumcollectie. Destijds werden automaten gemaakt voor de rijken, puur om te entertainen. Selfie Automaton is een uitnodiging tot zelfreflectie.

Wintergatans beroemde Marble Machine in Museum Speelklok

Van 1 juni t/m 20 augustus stond de beroemde Marble Machine van de Zweedse band Wintergatan in Museum Speelklok. De video waarin de ingenieuze machine de hoofdrol speelt is inmiddels meer dan 45 miljoen keer bekeken op YouTube.

Bekijk hier hoe de Marble Machine speelt

Marble Machine terug bij de oorsprong

De Marble Machine kwam terug naar de plek waar hij bedacht is. De bouwer en bandlid van Wintergatan, Martin Molin kwam op het idee om de machine te bouwen tijdens een bezoek aan Museum Speelklok in 2014. Na 14 maanden werken met 3.000 schroeven, heel veel platen mutliplex en 2.000 knikkers stond daar de Marble Machine! De muziek van de band Wintergatan staat in het teken van mechanische muziekinstrumenten; van stampende beats tot minimalistische klanken.

De nieuwe Marble Machine X

Molin beschreef in zijn veelbekeken Youtube video’s dat de Marble Machine na de opnames van de video veel mechanische problemen had.  Daarom besloot hij om de machine met ‘pensioen’ te laten gaan en een nieuwe machine te bouwen: Marble Machine X. Een aantal onderdelen van de eerste Marble Machine was voor het plaatsen in Museum Speelklok gerestaureerd waardoor het mogelijk was om de basisonderdelen te demonstreren. Het was alleen niet mogelijk om hele nummers te spelen. Een instrument, de vibrafoon, werd gedemonstreerd en daadwerkelijk door knikkers bespeeld.

Vieze liedjes op deftige speelklokken

De bellenspeelklokken van Museum Speelklok legden een stukje pikante geschiedenis uit de achttiende eeuw bloot in de tentoonstelling Vieze liedjes op deftige speelklokken. In de deftige huizen van de welgestelde burgers uit de achttiende eeuw stonden vaak luxe uitgevoerde klokken met een bellenspeelwerk. Via deze klokken hoorden de rijke eigenaren op gezette tijden een deuntje. Maar in tegenstelling tot de stijlvolle klokken en eigenaren waren de meeste liedjes die de klokken lieten horen van een heel andere toon! Ze waren eenvoudig en hadden vaak kluchtige thema’s, zoals boerenvrijages en dronkenschap. Soms gingen ze zelfs over seks of schaamhaar.

Guilty pleasures van de elite

De tentoonstelling Vieze liedjes op deftige speelklokken vertelde het verhaal achter de guilty pleasures van de elite. In het najaar van 2017 promoveerde museumconservator Marieke Lefeber op een onderzoek naar muziek op 18e-eeuwse bellenspeelklokken in Nederland. In haar onderzoek heeft ze zich vooral gericht op de melodieën die op de klokken stonden en wat dat zegt over de mensen die de klokken in huis hadden. In de tentoonstelling werd een aspect van haar promotieonderzoek uitgelicht.